Albisteak

X eta Y, bi hizki gehiago genomaren alfabetorako

X eta Y, bi hizki gehiago genomaren alfabetorako

Ikerlariak gai izan dira DNAn bi nukleotido artifizial daramatzan bakterioa sortzeko

2014/05/13

Iruzkinik ez
1315 bisita

DNA harizpi bakoitzak azukre molekulez osatutako bizkarrezurra du eta bertara basea nitrogenatuak atxikitzen dira, elkarrekiko osagarri izanik DNAren helize bikoitza osatzen dutenak. Lau base desberdinez osatzen da DNA, naturan unibertsalak direnak: adenina (A), timina (T), guanina (G) eta zitosina (C). Lau hizki horiengan oinarritzen da proteinen sintesia ordenatzen duen aminoazidoen kodifikazioa eta segida. Bizitzak Lurrean milioika urtetako bidea egin du lau hizkiz osatutako alfabeto horrekin. Orain, zientziak pauso bat haratago eman du eta DNAn gizakiak diseinatutako base artifizialak daramatzan organismo biziduna sortu dute.

Kide berri bat elementuen taula periodikorako?

Kide berri bat elementuen taula periodikorako?

Zientzialariek 117 zenbakidun elementuaren aurkikuntza baieztatu dute, ununseptium izenez ezagutzen dena

2014/05/10

Iruzkinik ez
980 bisita

Mendeleieven garaietatik asko aldatu da elementuen taula periodikoa. Zientziak aurrera egin ahala elementu berriak aurkitu dira, zientzialari errusiarraren irizpideen arabera sailkatuta egun ezagutzen dugun elementuen taula periodikoa osatu arte. Naturan aurkitzen diren elementuetatik haratago, ordea, badira gizakiak artifizialki sintetiza ditzakeen elementu gehigarriak. Horren adibide, zientzialariek 2010ean aurkeztu zen 117 zenbakidun ununseptiumaren aurkikuntza baieztatu dute.

Adaptazio postnuklearra: Txernobylgo txorien adibidea

Adaptazio postnuklearra: Txernobylgo txorien adibidea

Hondamendia gertatu zenetik ia 30 urtera, Txernobylen bizi diren hegaztiengan erradioaktibitatearekiko adaptazio zantzuak behatu dira

2014/05/08

Iruzkinik ez
2151 bisita

1986ko apirilaren 26a, Txernobylgo zentral nuklearreko 4. unitatea lehertu eta historiako hondamendi nuklear handiena gertatu zen eguna. Igorritako erradioaktibitateagatik zentraletik 30 km-rako eremu guztia ebakuatu egin zen eta egundaino itxita dirau. Giza eta osasun-hondamendiaz gain, ingurumenarentzat ere kolpe handia izan zen zorigaiztoko leherketa. Zentralaren inguruko basoak hil egin ziren denbora gutxira, esaterako. Denboraren poderioz, ordea, gizakiak utzitako tokia berreskuratzen joan da natura eta, horren erakusle, erradioaktibitatearekiko adaptazioak garatu dituzte zenbait espeziek.

Fitokromoak, landareen begiak

Fitokromoak, landareen begiak

Landareek argiarekiko duten erantzunaren oinarri molekularretan sakondu du ikerketa batek

2014/05/06

Iruzkinik ez
1790 bisita

Landareak saiatzen dira itzaletik ihes egin eta argirantz hazten. Hala, karbono dioxido gehiago finkatzen dute fotosintesiaren bidez eta materia organiko gehiago pila dezakete. Gaua eta egunaren arteko aldea ere bereizteko gai dira. Argiarekiko sentsibilitate hori fitokromoek kontrolatzen dute, izan ere, argi izpien irradiazioa zurgatuta konformazioa aldatzeko gaitasuna duten proteinak dira eta, horrela, argiari dagokion informazioa jasotzen du landareak. Kaleratu berri den ikerketa batek fitokromoek maila molekularrean nola funtzionatzen duten argitu du.

Nola biziraun buruz behera bizitzen

Nola biziraun buruz behera bizitzen

Nagiek buruz behera arnasteko duten sekretua azaldu dute ikerlariek

2014/04/29
Antton Alberdi
Iruzkinik ez
1662 bisita

Nagiek euren bizitzaren zati handi bat igarotzen dute zuhaitzetako adarretatik zintzilik buruz behera jarrita. Gizakiok, eta buruz gora bizitzeko moldatuta dauden beste hainbat eta hainbat espeziek, arazoak izaten ditugu denbora luzez buruz behera egoteko, barne-organoek diafragma presionatzen digutelako, arnasketa zailduz. Bada, ingalaterrako ikerlari batzuek nagiek buruz behera arazorik gabe arnasteko gaitasunaren nondik-norakoak azaldu dituzte.

Zimurrei ongi eutsi die zientziak

Zimurrei ongi eutsi die zientziak

Objektu bustien maneiua hobetzeko asmotan, gizakion berezko erreflexuak eboluzionatu zutela dio ikerketa batek.

2014/04/11

Iruzkinik ez
1043 bisita

Esku eta hanketako azala urarekin zimurtzearen arrazoia ezagutzen dutela diote zientzialariek. Laborategian burututako frogek egiaztatu dute zimurtuak dauden atzamarrek, bustiak edo urperatuak dauden objektuen gain dugun kontrola hobetzen laguntzen dutela.

Abiatu da EuskalNaturaren 2014ko mendi zeharkaldia

Abiatu da EuskalNaturaren 2014ko mendi zeharkaldia

Gaur hasi eta datorren igandera bitartean, 30 laguneko taldeak Arantzazutik Biasterirako bidea egingo du

2014/04/09

Iruzkinik ez
2227 bisita

Urteko legez EuskalNaturak mendi zeharkaldia antolatu du. EHUren Leioako kanpusa dinamizatu nahian eta batez ere ikasle naturzaleen arteko saretzea sustatu asmoz antolatzen dira halako irteerak. Aurreko urteetan Arbaiungo eta Valderejoko parajeak ezagututa, Pirineoetako gailurrak zapalduta eta Aritxulegitik Zilbetirakoa bidea eginda, aurten Arabako lurrek izango dute protagonismoa mendi-zeharkaldian. Urtero gisan, egun bakoitzean aditu batek emandako hitzaldia entzuteko aukera izango dute partaideek.

Itsas izarrek ikusteko gaitasuna dute

Itsas izarrek ikusteko gaitasuna dute

Itsas izarrek begiak dituztela orain 200 urtetik ezaguna zen arren, ez zegoen animalia hauen ikusmen gaitasunaren ebidentziarik.

2014/04/07

Iruzkinik ez
3609 bisita

Orain arte itsas izarrak animalia sinple gisa ikusi ditugu, eta dituzten begi txiki eta burmuin urriagatik nola edota ea ikusmenik duten ikertzea zaila izan da. Linckia laevigata espeziearekin eginiko ikerketak dio bereizmen baxuko irudia ikusteko gai direla, 200 pixelekoa. Eboluzioan irudia eraiki zezaketen lehen begi hipotetikoen antzekoak direla diote ikerlariek.

Txiki handia zinen zu

Txiki handia zinen zu

Permikoaren amaierako biodibertsitatearen hondamendiaren eragilea arkeobakterio metanogeniko bat izan daiteke

2014/04/04

Iruzkinik ez
2259 bisita

Erregistro fosilak adierazten digu duela 252 milioi urte Lurraren historian ezagutzen den biodibertsitatearen hondamendi handiena gertatu zela. Hain zuzen ere, Permikoaren amaieran Lurreko espezieen %90 desagertu zen. Egundaino pentsatu izan da espezieen desagertzen masibo horren erantzulea muturreko aktibitate bolkanikoak eragindako klima-aldaketa izan zela. Kaleratu berri den ikerketa baten arabera, ordea, metanoa ekoizten duten arkeobakterio batzuk izan litezke hondamendia eragin zuen klima-aldaketaren erantzule.

Termodinamikari aurre egiten dion salbuespena

Termodinamikari aurre egiten dion salbuespena

Laser-argitan harrapatutako nanopartikula batek termodinamikaren bigarren legea hausten duela behatu da

2014/04/01

Iruzkinik ez
1429 bisita

Termodinamikaren bigarren printzipioak dioenez sistema baten desordenak edo entropiak berez emendatzeko joera du, hau da, sistema orok desordenerako joera espontaneoa du. Eskala makroskopikoan bete-betean betetzen dira termodinamikaren legeak. Atomo eta molekulen mundura sartuz gero, ordea, lege horiek zalantzan jartzen dira batzuetan. Horren adibide dugu nazioarteko ikerlari talde batek kaleratu duen lana, zeinak erakutsi duen nola laser-argitan harrapatutako nanopartikula batek, inguruan duen gasa baina hotzago egon arren, gas horri beroa transmititu diezaiokeela.

Arrainen feminizazioa euskal kostan

Arrainen feminizazioa euskal kostan

Zenbait kutsatzailek arrain arrengan emeen ezaugarriak agertzea eragiten du

2014/03/30

Iruzkinik ez
1850 bisita

EHUko Zelulen Biologia eta Ingurugiro Toxikologia lantaldeak kaleratu berri duen lanaren arabera, estrogeno gisa jokatzen duten kutsatzaileek arrain arrengan obozitoen garapena eragiten dute. 2007 eta 2008an aurkitu ziren fenomeno horren lehen kasuak Urdaibain eta plazaratu berri dituzten emaitzek arrainen feminizazio hori Gernikan, Arriluzen, Santurtzin, Plentzian, Ondarroan, Deban eta Pasaian ere behatzen dela baieztatu dute.

Airearen kutsadura: XXI. mendeko gerra zikina

Airearen kutsadura: XXI. mendeko gerra zikina

Munduko Osasun Erakundeak kaleratu duen txostenaren arabera, atmosferaren kutsadurak 2012an 7 milioi heriotza eragin zituen

2014/03/27

Iruzkinik ez
1078 bisita

Martxoaren 25ean Munduko Osasun Erakundeak (MOE) kaleratutako txostenak alarma piztu du aire-kutsaduraren inguruan. Txostenak dioenez, airearen kutsadurak eragindako heriotzen estimazioak labur gelditu dira eta zuzenean esleitzen zaizkion heriotzak egundaino uste zena halako bi dira. Ingurumenari lotutako heriotza kausa nagusia bilakatu da aire-kutsadura eta 2012 urtean munduan hildako zortzi lagunetik baten erantzule da.

Martxan da EAEn frackinga debekatzeko sinadura-bilketa kanpaina

Martxan da EAEn frackinga debekatzeko sinadura-bilketa kanpaina

Ekimenak 30.000 sinadura behar ditu datozen lau hilabeteetan Herri Ekimen Legegilea Eusko Legebiltzarrera iritsi dadin

2014/03/20

Iruzkinik ez
1553 bisita

EAEn fracking bidezko ustiaketen debekua erregulatzea helburu duen Herri Ekimen Legegilearen (HEL) aldeko sinadura-bilketa kanpaina aurkeztu du Fracking Ez plataformak prentsaurrekoan gaur, martxoak 20, Gasteizen. Prentsaurrekoarekin plazaratu nahi izan dituzte HEL horrek aurrera egiteko bete beharreko baldintzak eta, bidenabar, Gasteizen dagoen frackingaren aurkako bulegoa ere ireki dute. Datozen asteotan 30.000 sinadura bildu beharko dira HEL hori Eusko Legebiltzarrera sartuko bada.

Mehatxu “berria” ozono geruzarentzat

Mehatxu “berria” ozono geruzarentzat

Zenbait zientzialarik ozono geruzaren agortzean eragiten duten artifizialki sortutako lau gas topatu berri dituzte

2014/03/13

Iruzkinik ez
1186 bisita

Ozono geruza lur azaletik 15-30 bat kilometrotara kokatuta dagoen geruza da, eta funtzio bereziki garrantzitsua betetzen du izpi ultramoreen blokeoan. Izan ere, aipatutako izpiek minbizia sortaraz dezakete gizakian, bai eta ugalketa arazoak gainontzeko animalietan. Hori horrela, ozono geruza kaltetzen (hain zuzen zulatzen) duten faktoreen azterketak interes berezia sortu du aspalditik, honen inguruko ikerketak 80. hamarkada inguruan hasi zirelarik.

Rafting erreginaren izenean

Rafting erreginaren izenean

Uholde arriskuaren aurrean inurri espezie batek baltsak eratzen ditu koloniaren biziraupena bermatzeko

2014/03/10

Iruzkin 1
1391 bisita

Animalia sozialek gaitasuna izan dezakete norbanakoaren gainetik kolektiboaren ongizatea gainjartzeko. Horien adibide ditugu, esaterako, erle langileak eta inurriak, zeintzuek jokaera suizidak ere ager ditzaketen taldearen mesedetan. Inurrien izaera sozialaren konplexutasunaren isla, behatu da uholdeen aurrean inurri espezie bat gai dela elkarri hertsiki lotuaz baltsa bat eratzeko eta hala koloniaren bideragarritasunaren giltza den erregina salbatzeko.

Erregistra zaitez

Erregistra zaitez!

· Parte hartu edukiak hornitzen eta eztabaidatzen 
 
· Igo itzazu argazkiak, bideoak, liburuak, estekak...